Του Αποστολου Δοξιαδη*
Οποτε ακούω τελευταία πολιτικό να δηλώνει πόσο έντονα συνειδητοποιεί το κακό που κάνει στη χώρα το σινάφι του, πόσο χάλια αισθάνεται γι’ αυτό, και πως τώρα που κατάλαβε τα σφάλματα –τα οποία, περιέργως, βαραίνουν πάντα τους συναδέλφους του περισσότερο από τον ίδιο– θα αλλάξει, θα γίνει αλλιώτικος, σαν καινούργιος, θυμάμαι για κάποιο λόγο κάτι που διάβασα προ ετών στη στήλη αλληλογραφίας γνωστού αμερικανικού ανδρικού περιοδικού. Εγραφε εκεί ένας αναγνώστης ζητώντας συμβουλή για το σοβαρό θέμα που τον απασχολούσε: ήταν σαράντα πέντε ετών και δεν είχε πάει ακόμη με γυναίκα. Η απάντηση του περιοδικού ήταν σύντομη. «Αγαπητέ φίλε, στην περίπτωσή σας υπάρχει μόνο μία δυνατή συμβουλή: να συνεχίσετε να κάνετε αυτό που κάνατε μέχρι σήμερα».
Ή, για να αναφερθώ σε κάτι εγκυρότερο, οι διακηρύξεις ριζικής ανακαίνισης των πολιτικών μας μου θυμίζουν αυτό που γράφει ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια», ότι οι διανοητικές αρετές διδάσκονται, αλλά οι ηθικές αποκτώνται με τη συνήθεια, δηλαδή τη συστηματική και επί μακρόν άσκησή τους. Μόνο εφαρμόζοντας από νέοι τους κανόνες της πολιτείας γίνονται οι άνθρωποι καλοί πολίτες, ή, πολλώ μάλλον, καλοί πολιτικοί. Αλλά δε χρειάζεται να είσαι Αριστοτέλης για να ξέρεις ότι με τον καιρό οι συνήθειες, καλές ή κακές, γίνονται κομμάτι μας, σάρκα μας, κι ύστερα από κάποια ηλικία δεν αλλάζουν. Πώς λοιπόν θα γίνουν οι πολιτικοί μας, ύστερα από δεκαετίες πρακτικής εξάσκησης στο φρικαλέο ελληνικό τρόπο διαχείρισης της εξουσίας, ως διά μαγείας άξιοι δημόσιοι λειτουργοί; Δυστυχώς, το απαγορεύει η ίδια η ανθρώπινη φύση: όσο κι αν το θέλουν, οι πολιτικοί μας δεν μπορούν πια να κάνουν τίποτε άλλο από αυτό που έκαναν μέχρι σήμερα.
Θέτω το θέμα για να πάρω θέση στη γόνιμη δημόσια συζήτηση για την ανάγκη ενός νέου κόμματος, που θα δώσει ελπίδα στους πολίτες. Γιατί είναι προφανές σε όλους, πλην των φανατικότερων μελών τους, ότι τα υπάρχοντα κόμματα μας έχουν απογοητεύσει πλήρως. Οποιος αμφιβάλλει ας δει την τελευταία σφυγμομέτρηση της Public Issue: μόνο το 7% των πολιτών θεωρεί ότι η δημοκρατία μας λειτουργεί ικανοποιητικά – και τι άλλο σημαίνει αυτό αν όχι συνολική απόρριψη των κομμάτων; Το συμπέρασμα ότι η μεγάλη πλειοψηφία, δηλαδή οι πολίτες που κινούνται από κεντροαριστερά ως κεντροδεξιά, έχει ανάγκη νέο φορέα εκπροσώπησης συνάγεται με ασφάλεια. (Δεξιότερα και αριστερότερα, δόξα τω Θεώ, είμαστε κομπλέ: υπάρχει πλέον κόμμα για κάθε παραλλαγή ακραίου γούστου). Αλλά παραμένει ακόμη ζητούμενο το αν σε έναν τέτοιο νέο φορέα πρέπει υποχρεωτικά να συμμετέχουν και πολιτικοί. Προσωπικά, αφού περιπλανήθηκα κοπιωδώς στην άλλη εναλλακτική, καταλήγω πως η απάντηση είναι «όχι», και πάντως όχι στην ίδρυσή του, και σε καμία περίπτωση στην ηγεσία του.
Το ότι για τα χάλια μας ευθύνονται όλοι οι πολιτικοί το πιστεύει η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, όπως νομίζω και οι ευφυέστεροι των ιδίων. (Δείτε σχετικά στην προχθεσινή «Κ» το σχόλιο του κ. Βενιζέλου στον κ. Σαμαρά: «Ετσι γίνονταν οι προϋπολογισμοί ώς τώρα και καταστρέψαμε την Ελλάδα... Μίλησα σε πρώτο πληθυντικό γιατί όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν ευθύνη»). Βεβαίως υπάρχουν καλύτεροι και χειρότεροι πολιτικοί. Ομως για το κακό που ζούμε φταίνε, σε άλλο βαθμό ο καθένας, όλοι, και οι πρωταγωνιστές και οι συνεργοί, αλλά και όσοι επί χρόνια έβλεπαν και ανέχονταν. Ολοι φταίνε για την παγίωση της πελατειακής νοοτροπίας, προσωπικής και κομματικής, και όλοι για τις συνέπειές της, τη διόγκωση του παρασιτικού δημόσιου τομέα, την καταστροφική διαπλοκή κυβερνήσεων, κομμάτων και συντεχνιών, τη διάλυση όποιων στοιχείων κράτους και υγιών θεσμών υπήρξαν· όλοι για την κυριαρχία της αναξιοκρατίας και το πνίξιμο –μέσω των προηγουμένων, αλλά και της κατασπατάλησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων– της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ανάπτυξης.
Γιατί λοιπόν αποτελούν οι δημιουργοί του προβλήματος αναγκαίο μέρος της λύσης; Δεν καταλαβαίνω! Η άποψη που τους θεωρεί αναγκαίους στηρίζεται σε μια μεταφορά («στην πολιτική δεν υπάρχει παρθενογένεση»), που επικαλείται το προφανές, αλλά το εφαρμόζει εκεί που δεν ισχύει. Για παρθενογένεση θα είχαμε αν προτείνονταν η ολική καταστροφή του συστήματος και η εκ θεμελίων αναδόμηση, άνευ πολιτικών. Ομως η δημιουργία ενός κόμματος χωρίς πολιτικούς δεν σημαίνει την κήρυξη γενοκτονικού πογκρόμ εναντίον τους. Ακόμη και με ένα ισχυρό νέο κόμμα χωρίς πολιτικούς, τα περισσότερα κόμματα με πολιτικούς –δηλαδή όλα τα άλλα– θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Και σίγουρα πολλοί σημερινοί πολιτικοί θα επανεκλεγούν και θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που ξέρουν. (Ολοι ευχόμαστε να είναι οι καλύτεροι, αν και το πελατειακό σύστημα που έφτιαξαν μάλλον εγγυάται ότι θα επιβιώσουν οι χειρότεροι).
Αυτά όμως δεν αφορούν διόλου το νέο κόμμα. Ενα κόμμα είναι μια άποψη, μια φωνή της κοινωνίας, και η φωνή που ακούγεται σήμερα, εκκωφαντικά μάλιστα, αποζητά ανθρώπους με άλλα ήθη και άλλους τρόπους, ανθρώπους που απέκτησαν τις συνήθειές τους εκτός πολιτικής, δηλαδή τις καλές συνήθειες της παραγωγικής εργασίας, της ευθύνης απέναντι στους άλλους και στον νόμο, της συνεισφοράς στην κοινωνία μέσω της δημιουργίας χρήσιμων αγαθών, όπως ορίζει του καθενός το επάγγελμα.
Αν η στήριξη σε αυτούς λέγεται παρθενογένεση, πάει καλά. Εγώ πάντως την προτιμώ από τη μόνη άλλη γνωστή μέθοδο για τη δημιουργία νέας ζωής, ιδίως αν αυτή απαιτεί, εν προκειμένω, ως συνεύρεση με πολιτικούς.
* Ο κ. Απόστολος Δοξιάδης είναι συγγραφέας.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_131_12/02/2012_472216
